W przepisach prawa pracy pojęcie urlopu tacierzyńskiego nie istnieje. Jest to jedynie potoczna nazwa części urlopu macierzyńskiego, który zamiast matki może wykorzystać ojciec dziecka. Należy zatem odnosić do niego przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu macierzyńskiego (art. 180 i następne).
Nie należy również go mylić z urlopem ojcowskim, którego matka wykorzystać nie może, a jest on przypisany wyłącznie ojcu. W odróżnieniu od urlopu tacierzyńskiego – urlop ojcowski jest krótszy i wynosi 2 tygodnie.
Jak już wspominaliśmy w artykule o urlopie macierzyńskim, trwa on 20 tygodni, z czego matka ma obowiązek wykorzystać 14 tygodni. Zatem urlop macierzyński przysługujący ojcu (tzw. tacierzyński) może trwać 6 tygodni.
Matka po wykorzystaniu ustawowego minimum urlopu macierzyńskiego może wrócić do pracy i przekazać pozostałą jego część (tj. 6 tygodni) ojcu. Przez ten okres powinien on sprawować osobiście opiekę nad dzieckiem oraz w tym celu przerwać swoją działalność zarobkową.
Matka rezygnując z urlopu macierzyńskiego – rezygnuje również z pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo nabywa ojciec. Zasiłek macierzyński jest wówczas wyliczany odrębnie dla ojca dziecka (z podstawy zasiłkowej mu przysługującej).
Urlop macierzyński dla ojca dziecka w szczególnych przypadkach może trwać dłużej gdy:
- matka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji – może wówczas już po 8 tygodniach zrezygnować z urlopu macierzyńskiego, a urlop tacierzyński będzie wtedy trwał 12 tygodni
- matka przebywa w szpitalu lub innym ośrodku leczniczym i jej stan zdrowia nie pozwala na sprawowanie opieki nad dzieckiem – ojciec może wtedy z niego korzystać w okresie przebywania matki w zakładzie leczniczym
- nastąpi zgon matki – w takim przypadku cały pozostały do wykorzystania urlop macierzyński przysługuje ojcu
- matka porzuci dziecko – urlop macierzyński przysługuje ojcu, ale nie wcześniej niż po wykorzystaniu przez matkę co najmniej 8 tygodni
Aby skorzystać z urlopu tacierzyńskiego, należy złożyć wniosek w terminie 14 dni przed planowanym rozpoczęciem tego urlopu. Tak samo jak za urlop macierzyński, za ten urlop zasiłek płaci ZUS.
Zasiłek za urlop macierzyński dla ojca dziecka wynosi z zasady 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Jeżeli jednak matka dziecka złoży wniosek o urlop rodzicielski w terminie do 21 dni od porodu i wysokość jej zasiłku macierzyńskiego wynosi 81,5% podstawy wymiaru, w przypadku kiedy zrezygnuje ona z części urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca, podstawa wymiaru urlopu tacierzyńskiego również będzie wynosiła 81,5%.